Kavram öğretimi ve kavram öğretiminde kullanılan yöntemler

Çocuklar ilkokula başladıklarında renk, şekil, boyut, miktar, yer, yön, nitelik ve eylem bildiren kavramları tanımakta ve bu kavramları gerçi yaşantılarıyla pekiştirmektedir. İlköğretim programının gerektirdiği bu kavramlar zihinsel yetersizlik gösteren çocuklara okul öncesi eğitim programları aracılığıyla sistemli yaşantılar yoluyla kazandırılabilmektedir ancak zihinsel yetersizlik gösteren çocuklar okul öncesi eğitim programlarından da zihinsel yetersizlik göstermeyen akranları ile aynı bilgi ve beceri düzeyine sahip olacak şekilde yararlanamayabilirler. Bu nedenle zihinsel yetersizlik gösteren çocukların akranlarının sahip olduğu kavram ve becerilerin kazanılmasında ve yaşantısını kolaylaştıracak şekilde kullanılabilir hale gelmesini sağlamak amacıyla Özel eğitim hizmetleri sunulmaktadır.

Kavram

Benzer olan nesne insan olay fikir ve süreçleri gruplamada kullanılan ve bireylerde ortak tepkiye yol açan ilişkili uyananlar takımı olarak tanımlanmaktadır.

Kavram çeşitleri

Kavramlar genel olarak somut ve soyut kavramlar olarak iki gruba ayrılırlar. Duyu organları ile algılanabilen kavramlar somut kavramlar kategorisinde yer almaktadır. Duyu organları ile algılanamayan ve kişiden kişiye göreli olabilen kavramlar ise soyut kavramlardır somut kavramların öğrenilmesi, olumlu ve olumsuz örneklerin daha belirgin olması nedeniyle daha kolaydır farklı kavramı çeşitlerinin bilgisi kavram öğretimi yapılacak eğitimci için önemlidir; çünkü kavramın türü, kavramını nasıl öğretilecegini belirler

Yer bildiren kavramlar (Konum kavramları) üstünde, altında, arasında, içinde, dışında, sağında, solunda, önünde, arkasında, yakında, uzakta gibi...

Zıtlık bildiren kavramlar sıcak, soğuk, açık, kapalı, temiz, kirli, yumuşak, sert, eski, yeni gibi...

Miktar kavramları az, çok, ağır, hafif, dolu, boş, bütün, yarım gibi...

Niteleme kavramları uzun, kısa, kalın, ince, büyük, küçük gibi...

Karşılaştırmalı (kıyaslamalı) kavramlar daha büyük, daha geniş, daha ağır, daha uzun, daha kalın gibi...

Eylem bildiren kavramlar gel, koş, al, ver, doldur, boşalt, getir, at, fırlat, kes, yırt, atla, oyna, bırak, kalk, otur, git, yürü, dur gibi...

En üst dereceyi bildiren kavramlar en geniş, en büyük, en kısa, en ağır gibi...

Renk kavramları sarı, kırmızı, yeşil, siyah, beyaz, kahverengi gibi...

Kavram öğretiminde dikkat edilecek noktalar!!!

Kavram öğretimi kavramın ilişkili ve ilişkisiz nitelikleri ile kavramı taksonomik düzeyini belirlemek ile birlikte kavramın olumlu olumsuz örneklerin sunulmasını gerektiren bir süreçtir.  Bu süreçte kavramın yapısında var olan ve onu tanımlayan ilişkileri nitelikleri ile kavramın yapısından var olan ama kavramı tanımlanmayan ilişkisiz niteliklerinin ve güçsüzlük düzeyinin belirlenerek kavramın örnekleri ve örnek olmayanları ile öğretim yaparız. Bu kavram öğretimi sürecinde dikkat edilmesi gereken birtakım noktalar yer almaktadır.

• Öğretilecek kavramlar her ne kadar anlam olarak birbirine yakın olsalar da her bir kavram tek tek öğretilmelidir.
• Kavramlar öğretilirken kullanılacak araçlar öğrencinin bildiği tanıdığı araçlar olmalıdır öğrencinin adını ve işlerini bildiği araçlar kullanılmaya çalışılmalıdır.
• Araç gereçler mümkünse sınıf içindeki materyallerden temin edilmeli olumsuz örneklerden öğrencinin bildiğine sizin arasından seçilmelidir.
• Kavram öğretimi sırasında öğrenci gösterimin bir parçası haline getirilmemelidir örneğin büyük kavramını gösteriyorsunuz ben büyüğüm sen küçüksün gibi kavram sunumu sırasında farklı nesnelere yer verilerek şunu yap şunu yapılmalıdır yalnızca bir çeşit araçta sorun yapılması yanlış öğrenmeleri ve öğrencinin öğrenmekte olduğu kavramı genelleyememesine neden olabilmektedir.

Gerekli ön koşul özellikler

• Öğrencinin alıcı dil becerilerinin öğretiminin yapılmasını sağlayacak yeterlilikte olması. Öğrencinin ''bak, göster, al'' gibi basit yönergesi alıyor ve yerine getiriyor olması.
• Öğrencinin öğretim sürecini engelleyecek nitelikte davranış problemlerini olmaması.
• Öğrencinin görsel, işitsel ve dokunsal uyaranlara en az 3 ila 5 dakika süreli dikkatini yönetebilmesi.
• Öğrencinin nesneler arasında seçim yapabilmesi.
• Öğrencinin eşleme ayırt etme becerilerine sahip olması gerekir