SOSYAL PEKİŞTİREÇLER
Fiziksel etkileşim, yakınlık, dikkatini yöneltme, jest ve mimikler övgü sözcükleri gibi sosyal anlam içeren pekiştireçlere sosyal pekiştireçler denir. Yetişkin dikkatini elde etmek öğrenciler için pekiştireç türleri içinde en önemlilerinden biridir ve sınıf ya da diğer ortamlarda her zaman var olabilen en güçlü pekiştireçler dir. Ancak, bu durumun kendi içinde bir tehlike barındırdığından söz edilmesi gerekir.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta uygulamacıların uygun olmayan davranışa dikkat ederek bu davranışı pekiştirebilme olasılığının olmasıdır. Ayrıca, sosyal pekiştireçlerin hemen her yerde kullanılabilir olması otizmli çocukların pekiştirecin bu türünü de öğrenmeleri gerektiğini göstermektedir. Ancak, otizmli çocukların doğası gereği, sosyal pekiştireçleri takdir etmeyi/ anlamayı genellikle kendiliğinden öğrenemedik lerini gözlemlenmektedir. Bu nedenle, otizmli çocuklara sosyal pekiştireçlerin pekiştirici etkileri eşleştirme yoluyla mutlaka öğretilmelidir.
Sosyal pekiştireçler arasında yer alan örgü ve beğenmeyi ifade eden sözcükler uygulamacılar tarafından en sıklıkla kullanılan pekiştireçlerdir. Uygulamacıların / öğretmenlerin kullandığı onaylayıcı sözcüklerde uygulamacı olarak tanımlanır.
Uygulamacı övgüsünün pekiştirme olarak etkili olabilmesi için aşağıda sıralanan özelliklerinin olması gerektiğini belirtmişlerdir;
- Övgü pekiştirecek davranışın performansına bağlı olarak sunulmalıdır
- Pekiştirilen davranış veya davranışın özellikleri belirtilmelidir
- Sosyal pekiştireçler kulağa samimi ve doğal gelmelidir