BİLGİYİ İŞLEME KURAMI
Tüm öğrenmeler davranışçı öğrenme kuramları ile açıklanamadığından psikologlar öğrenmeyi yeniden tanımlamaya yönelmiş ve böylece bilişsel öğrenme kuramları ağırlık kazanmaya başlamıştır.
Bilişsel öğrenme kuramları, bireylerin dünyayı anlamada kullandığı zihinsel süreçleri inceleyen kuramlardır. Bilişsel açıdan öğrenme, bireylerin zihinsel yapılarındaki değişime olarak tanımlanmaktadır ve öğrenmeyi bilişsel açıdan inceleyen kuramlardandır.
Bilgiyi işleme kuramı, bilginin toplanması, örgütlenmesi, depolanması ve hatırlanması ile ilgilenen bir kuramdır ve iki temel varsayıma dayanır. Birincisi, bireyler öğrenme sürecine aktif olarak katılırlar, uyarıcıların dışarıdan gelmesini beklemek yerine, onları arama eğiliminde olurlar. Bireyler etkileşim kurdukları uyarıcılara kendileri anlamı verirler ve yorumlarlar. İkincisi ise, ön bilgiler ve bilişsel beceriler öğrenmeyi etkiler, bireylerin uyarıcıları anlamasına ve yorumlamasına yardımcı olur.
Yani açıkça, bu kuram bilginin girişi, düzenlenmesi, bellekte depolanması ve bellekten geri çağrılmasını irdeleyen bir kuramdır.
Bilgiyi işleme kuramının üç temel öğesinden söz etmek mümkündür;
- Bilgi depoları
- Bilişsel süreçler
- Biliş bilgi
Bilgi depoları, bilgilerin saklandığı ve duyusal bellek, işleyen bellek/ kısa süreli bellek ve uzun süreli bellek olmak üzere üç bellekten oluşur. Bilgi, duyusal bellekten kısa süreli belleğe, oradan uzun süreli belleğe aktarılır. Bilgi, kısa süreli bellekten duyusal belleğe geri dönmez; ancak uzun süreli bellekten kısa süreli belleğe geri gelebilir.
Bilişsel süreçler, bilgilerin bir bellekten diğerine aktarılmasını sağlayan, içsel, zihinsel etkinliklerdir. Dikkat, algı, tekrar, kodlama ve geri getirme içerir.
Biliş bilgi, bilişsel süreçler ile ilgili bilgileri ve bunların denetimini içerir. Bir depodan diğerine bilgiyi hareket ettiren süreçleri yönlendirir ve kontrol eder. Bir anlamda bireyin kendini düzenleme biçimidir
