OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU TANI ÖLÇÜTLERİ
SOSYAL ETKİLEŞİM
- Sosyal etkileşim için gerekli sözel olmayan davranışlarda yetersizlik:
- Sıradışı göz kaldı özellikleri göstermek:
Çocuk hiç göz kontağı kurmuyor ya da çok kısa sürelerde kuruyor olabilir; Ayrıca, birden bire gözlerini karşısındakinin gözlerine dikmek ve kaçırmak gibi sıradışı göz kontağı özellikleri de gösterebilir.
- Konuşurken jest ve mimik kullanma da yetersiz olmak:
Çocuk başkaları ile konuşurken çok az jest ve mimik kullanıyor olabilir ya da kullandığı jest ve mimikler konuşmasıyla uyumlu olmayabilir.
- Başkalarına yaklaşmada sıradışı özellikler göstermek:
Bireyler arasında, sosyal ortamların gerektirdiği bazı uzaklıklar vardır. Çocuk ne zaman ve nerede başkalarına ne kadar uzaklıkta duracağını ayarlayamıyor olabilir; başkalarına Fazla yakın ya da fazla uzak durabilir.
- Ses kullanımında sıradışı özelliklere sahip olmak:
Çocuk konuşurken alışılmadık ses kalitesi ve vurgu özellikleri gösteriyor olabilir; örneğin konuşurken yanlış sözcüklerde vurgu yapıyor olabilir.
- Yaşa uygun akran ilişkileri geliştirememek:
- Arkadaşlık kurmakta zorlanmak:
Çocuk çok az sayıda arkadaş edinilir ya da hiç arkadaş edinemeyebilir.
- Akranlarıyla etkileşimde bulunmamak:
Çocuk kendini yaşıtlarıyla etkileşimde bulunmada çok isteksiz ve beceriksiz davranıyor olabilir; ancak, kendisinden çok büyüklerle ya da çok küçüklerle etkileşiyor olabilir.
- Yalnızca özel ilgilere dayalı ilişkiler geliştirmek:
Çocuk, belli kişilerle, yalnızca belli ilgilere dayalı olarak, örneğin, kendisinin favori konuları ile ilgili olarak etkileşim de bulunuyor olabilir.
- Grup içinde etkileşimde bulunurken zorlanmak:
Çocuk grupla yapılan etkinliklerde; örneğin, işbirliğine dayalı oyunlardan zorlanıyor olabilir.
- Başkalarıyla zevk, başarı ya da ilgi paylaşımında sınırlılık:
- Yalnızlığı yeğlemek:
Çocuk çoğu kişinin özellikle başkaları ile birlikte yapmayı yeğlediği etkinlikleri yalnız başına yapmayı yeğliyor olabilir.
- Belli olay ya da durumlarda başkalarının dikkatini çekme çabası göstermemek:
Çocuk, şaşırtıcı bir durum karşısında başkalarına işaret etme ya da kendisi bir şey başardığında başkalarıyla paylaşma gibi özellikleri göstermiyor olabilir.
- Sözel övgü karşısında tepki vermemek:
Çocuk başkalarının kendisine yönelttiği söze övgüler ya da onaylamalar karşısına umursamaz davranıyor ya da hiç tepki vermiyor olabilir.
- Sosyal-duygusal davranışlarda sınırlılık:
- Başkalarının ilgisi karşısında tepkisiz kalmak:
Çocuk, kendisine seslenildiğinde ya da kendisi ile etkileşmek istendiğinde duymuyormuş ya da fark etmiyormuş gibi davranıyor olabilir.
- Başkalarının varlığına ya da yaptıklarına karşı ilgisiz olmak:
Çocuk, ortamda bulunan kişilerin farkında değilmiş gibi davranıyor ya da başka çocukların çok ilgisini çeken bazı olaylar karşısında ilgisiz kalıyor, hoşnutluk yada hoşnutsuzluk göstermiyor olabilir.
- Başkalarının duygularını anlamada yetersizlik göstermek:
Çocuk, karşısında sevinen, üzülen, sinirlenen, vb. biri olduğunda, duyarsız davranıyor; duygu paylaşımında bulunmuyor olabilir.
