GELİŞİM DÖNEMLERİNE GÖRE OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU BELİRTİLERİ
Bu alt bölümde, otizm spektrum bozukluğuna sahip çocukların çeşitli gelişim dönemlerinde sergiledikleri davranışsal özelliklere yer verilmektedir.
Otizm spektrum bozukluğunun erken belirtileri:
- 6 ay geçtiği halde başkalarına Gülümsemek
- 12 ayı geçtiği halde agulamamak, parmakla bir şeye işaret etmemek ya da ‘Bay-bay’ gibi yapmamak
- 16 ayı geçtiği halde tek bir sözcük bile söylememek
- 24 ayı geçtiği halde 2 sözcüklük basit cümlecikler kurmamak
- Hangi ayda olursa olsun gelişimde gerileme göstermek; örneğin, daha önce söylediği bazı sözleri söylememeye başlamak
Okul öncesi dönemde gözlenen özellikler:
- Başkalarının kendisine dokunmasından kaçınmak
- Kendini diğer insanlardan soyutlamak
- Başkalarının mimiklerini taklit etmemek
- Anne- babasının kendisine gülümsemesine karşılık gülümseme davranışı göstermemek
- Günlük yaşamda konuşarak iletişim kurmamak
- Başkalarının söylediklerini anında ya da gecikmeli olarak papağan konuşması biçiminde tekrarlamak
- Kendisine adıyla seslenildiğinde hiçbir tepki vermemek
- Etrafındakilerin sıklıkla kullandığı bay- bay yapma ya da öpücük vermek gibi jestleri kullanmamak
- Kanat çırpma ya da parmak ucunda koşturma gibi tekrarlı davranışlar sergilemek
- Oyuncaklarla sıradışı biçimde etkileşmek
- Rutinleri aşırı bağlılık göstermek
- Beslenmede aşırı seçici olmak
- Sıklıkla öfke nöbetleri geçirmek
- Bazı seslerden, ışıklardan vb. aşırı rahatsız olmak
Okul öncesi dönemdeki özelliklere ek olarak okul döneminde gözlenen özellikler:
- Sosyal oyunlara katılmamak
- Kendisinden daha küçük çocuklarla oynamayı yeğlemek
- Başka çocuklarla oynarken fazlaca patronluk yapmak
- Fazlaca didaktik ifadeler kullanmak
- Karşılıklı konuşma sürdürmekten çok tek taraflı konuşma özelliği göstermek
- Söylediklerinin ya da yaptıklarının başkaları üzerindeki olumsuz etkilerini algılayamamak
- Fazlaca kuralcı olma ya da olayları anlamlandırmak için kurallar yaratma gereksinimi göstermek
- Dinlemeye ya da çalışmaya yoğunlaşmak ta zorlanmak
- Sporda beceriksizlik göstermek
- Etkinlik geçişlerinde zorlanmak